2024 Ekonomik Göstergeleri: Büyüme, Enflasyon ve Dış Ticaret Analizi
2024 Ekonomik Göstergeleri: Büyüme, Enflasyon ve Dış Ticaret Analizi
2024 yılına yaklaşırken Türkiye ekonomisinin büyüme, enflasyon, dış ticaret ve cari açık verileri değerlendirilmektedir. Ekonomik durumu anlamak için önemli göstergeler incelenmektedir. 2023 yılına kıyasla enflasyon ve büyüme verilerindeki gelişmeler, beklenen şekilde gerçekleşmiştir. Türkiye ekonomisi II. ve III. çeyrekte yüzde 0,2 küçülmüş ve teknik resesyona girmiştir.
III. çeyrekte inşaat sektörü, ekonomik aktiviteyi sürükleyici sektör olarak ön plana çıkmıştır. Sanayi sektörü ise yüzde -2,2 küçülmüştür. Tüketim yavaşlasa da, bir önceki çeyreğe göre daha canlı kalmıştır. Hane halkı tüketimi, son büyüme verisine 2,2 puan katkı yapmıştır.
Enflasyon Verileri ve Ekonomik Etkileri
Enflasyon, mayıs ayında yüzde 75’e kadar yükselmiştir. Temmuz ve ağustos aylarında baz etkisiyle yüzde 51,97’ye kadar gerilemiştir. TCMB, sıkı duruşunu korusa da, kasım ayında yıllık enflasyon yüzde 47,09’da kalmıştır. TCMB, yıl sonu enflasyon tahminini yüzde 44’e yükseltmiştir.
Bu yılın enflasyonunda her ay farklı bir fenomen gözlemlenmiştir. Ocak ayında sağlık, martta eğitim, nisanda alkollü içecekler ve tütün, eylülde eğitim, ekimde giyim ve ayakkabı gibi kalemlerde yüksek artışlar yaşanmıştır. Kasım ayında gıda enflasyonu belirginleşmiş ve sıkı para politikasının bu sorunu çözemeyeceği kabul edilmiştir.
Dış Ticaret ve Cari Açık Gelişmeleri
2023 yılı Ocak-Ekim döneminde cari açık 36 milyar dolar iken, 2024 yılının aynı döneminde 3,3 milyar dolara gerilemiştir. Dış ticaret açığı, ihracat ve ithalat rakamları geçen yılın aynı dönemine göre farklılık göstermiştir. İthalat, ekonominin yavaşladığı dönemde gerilemiştir.
Ocak-Ekim döneminde ihracat yüzde 3,1 oranında artarken, ithalattaki gerileme yüzde 7,2 olmuştur. İhracatın ithalatı karşılama oranı ise geçen yılki yüzde 69,7’den bu yıl yüzde 76’nın üzerine çıkmıştır. Bu durum, dış ticaretin genel görünümünü olumlu yönde etkilemiştir.
Kamu Maliyesi ve Bütçe Açığı
Kamu maliyesindeki görünüm 2024 yılı için pek parlak değildir. Bütçe açığı, ilk on bir ayda 1,277 milyar TL’ye ulaşmıştır. 2024 yılı için öngörülen bütçe açığı ise 2,652 milyar TL’dir. Hükümetin yılın kalan son ayında 1,375 milyar TL daha bütçe gideri gerçekleştirme alanı bulunmaktadır.
Büyük olasılıkla, geçen yıl olduğu gibi yılın son ayında kamu kurumlarına deprem ödeneği ve cari transferler gerçekleştirilecektir. Mali disiplin açısından önemli bir gösterge olan faiz dışı fazla, artan borç faiz yükü nedeniyle elde edilmesi zor bir hedef haline gelmiştir.
Sonuç ve Gelecek Beklentileri
2024 yılı için büyüme tahmini yüzde 4, enflasyon tahmini ise yüzde 41,5 olarak belirlenmiştir. Ancak, yıl içinde büyüme tahminlerinin düşürüldüğü görülmüştür. Türkiye'nin 2024 büyüme tahmini, IMF tarafından yüzde 3’e indirilmiştir.
Ekonomik güven endeksi, 2024 yılının başında 99,4 iken, yılı 97,1 seviyesinde tamamlamak üzere görünmektedir. Ekonomideki daralmaya rağmen, enflasyon beklentileri hane halkı ve reel sektör açısından yüksek seyretmektedir. Katma değerli üretim modeline ve reformlara geçiş için hazırlık sürecinin zaman kaybetmeden başlaması gerekmektedir.
