2024 Ekonomik Göstergeleri: Büyüme, Enflasyon ve Dış Ticaret Analizi
2024 Ekonomik Göstergeleri: Büyüme, Enflasyon ve Dış Ticaret Analizi
2024’ü geride bırakmaya sayılı günler kaldı. Bu yazıda, Türkiye ekonomisinin büyüme, enflasyon, dış ticaret, cari açık ve bütçe verileri değerlendirilecektir. 2023 yılına kıyasla ekonomik göstergelerdeki değişimlerin analizi yapılacaktır.
Ekonomik Büyüme ve Enflasyon Verileri
2023 yılına kıyasla enflasyon ve büyüme verilerindeki gelişmeler beklenildiği gibi gerçekleşti. Türkiye ekonomisi II. ve III. çeyrekte yüzde 0,2 küçüldü ve teknik resesyona girdi. Bu durum, ekonomik büyümeden taviz vermeden enflasyonun düşürüleceğine dair siyasi söylemlerin azalmasıyla ilişkilendirilmektedir.
III. çeyrekte inşaat sektörü, ekonomik aktiviteyi sürükleyici sektör olarak öne çıktı. Sanayi sektörü ise yüzde -2,2 küçüldü. Hane halkı tüketimi, büyüme verisine 2,2 puan katkı sağladı. Ancak devletin nihai tüketim harcamaları eksi bölgede kaldı ve kamu sektörü büyümeye katkı sağlayamadı.
Sanayi Üretimi ve Enflasyon Gelişmeleri
Sanayi üretimi endeksi 2024 Haziran ayında negatif bölgeye girdi. Ekim ayı sanayi üretim endeksi yüzde -3,1 olarak gerçekleşti. Yüksek teknoloji ve imalat sektörlerinde de düşüşler gözlemlendi. Bu veriler, üretim ve katma değerin düştüğünü göstermektedir.
Mayıs ayında enflasyon yüzde 75’e kadar yükseldi. Temmuz ve Ağustos aylarında baz etkisiyle yüzde 51,97’ye geriledi. Ancak Kasım ayında yıllık enflasyon yüzde 47,09’da kaldı. TCMB, yıl sonu enflasyon tahminini yüzde 44’e yükseltti. Bu durum, enflasyonla mücadelede sıkı duruşun yeterli olmadığını göstermektedir.
Dış Ticaret ve Cari Açık Durumu
2024 yılı Ocak-Ekim döneminde cari açık 3,3 milyar dolara geriledi. 2023 yılı Ocak-Ekim döneminde cari açık 36 milyar dolardı. Dış ticaret açığı, ihracat ve ithalat rakamları geçen yılın aynı dönemine göre farklılık gösterdi. İhracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 76’nın üzerine çıktı.
İthalattaki gerileme, ekonominin yavaşladığı dönemde üretim ve ihracatın ithalata dayalı olmasından kaynaklanmaktadır. Ocak-Ekim döneminde ihracat yüzde 3,1 artarken, ithalat yüzde 7,2 geriledi. Bu durum, dış ticaret açığının daralmasına katkı sağladı.
Kamu Maliyesi ve Borçlanma Verileri
Kamu maliyesindeki görünüm 2024’te pek parlak değil. Bütçe açığı, ilk on bir ayda 1,277 milyar TL’ye ulaştı. 2024 yılı için öngörülen bütçe açığı ise 2,652 milyar TL olarak belirlendi. Hükümetin yılın kalan son ayında 1,375 milyar TL daha bütçe gideri gerçekleştirme alanı bulunmaktadır.
Hazine’nin iç ve dış borç stokundaki artış 2024 yılında da devam etti. Brüt dış borç stokunun ana bileşeni özel sektör olmaya devam ediyor. İç borçlanmadaki görünümde döviz riski azaltılmaya çalışılsa da döviz cinsi tahviller üzerinden devam edilmektedir.
Gelecek Beklentileri ve Sonuç
2024 büyüme tahmini yüzde 4, enflasyon tahmini ise yüzde 41,5 olarak öngörülmektedir. Ancak yıl içinde büyüme tahminleri düşürülmüştür. Türkiye'nin 2024 büyüme tahmini, IMF tarafından yüzde 3’e indirilmiştir. Bu durum, küresel büyüme oranının gerisinde kalınacağını göstermektedir.
Ekonomik güven endeksi 2024 yılının başında 99,4 iken, yılı 97,1 seviyesinde tamamlamak üzere. Ekonomideki daralmaya rağmen, enflasyon beklentileri hane halkı ve reel sektör açısından yüksek seyretmektedir. Katma değerli üretim modeline geçiş için hazırlık sürecinin zaman kaybetmeden başlaması gerekmektedir.
