Aziz Nesin'den Hayri Çölaşan'a: Edebiyat ve Sinema Yıllıkları Üzerine Derin Bir İnceleme
Aziz Nesin'den Hayri Çölaşan'a: Edebiyat ve Sinema Yıllıkları Üzerine Derin Bir İnceleme
1976-1985 yılları arasında Aziz Nesin’in yayımladığı Nesin Vakfı Edebiyat Yıllığı, edebiyatın nabzını tutan önemli bir kaynak olmuştur. Günümüzde ise edebiyat ve sinema yıllıkları, yeterli motivasyon ve yetkin kalemler bulmakta zorlanmaktadır.
Nesin Vakfı Edebiyat Yıllığı'nın Önemi
Nesin Vakfı Edebiyat Yıllığı, Türk edebiyatının önemli bir parçası olarak kabul edilmektedir. Aziz Nesin, bu yıllığı hazırlarken at gözlüğü takmadan, geniş bir perspektifle edebiyatın çeşitli yönlerini ele almıştır. Yıllık, edebiyat arkeolojisi yapmak isteyenler için önemli bir başvuru kaynağıdır. Ancak günümüzde, bu tür bir edebiyat yıllığı hazırlamak için gereken motivasyon ve yetkin kalemler maalesef bulunmamaktadır.
Aziz Nesin, yıllık için Necip Fazıl’dan yazı istemesiyle de bu çalışmanın kapsamını göstermiştir. “Altı yıldan beri ‘Nesin Vakfı Edebiyat Yıllığı’ adı ile bir yıllık çıkarmaktayım” diyerek, yıllığın önemini vurgulamıştır. Bu tür çalışmalar, edebiyatın canlılığını koruması için büyük bir gereklilik taşımaktadır.
Hayri Çölaşan ve Sinema Yıllığı
Hayri Çölaşan’ın 2009 yılından beri yayımladığı Sinema Yıllığı, sinema alanında önemli bir kaynak olarak öne çıkmaktadır. Bu yıllık, devlet bürokratlarının yapması gereken bir istatistik datasını tek başına toplayarak, dijital bir kaynak haline gelmiştir. Sinema Yıllığı, sinema araştırmacıları ve yazarları için vazgeçilmez bir referans noktasıdır.
Sinema Yıllığı, “2009 yılından başlayarak her yıl düzenli olarak yapılmakta olan bu sinema yıllığı, sinema araştırmacısı Hayri Çölaşan tarafından kameraarkasi.org web sitesi veri tabanından yararlanılarak oluşturulmaktadır” ifadesiyle, çalışmanın kapsamını ortaya koymaktadır. Bu kaynak, sinema alanında araştırma yapan herkesin ücretsiz olarak yararlanabileceği bir veri sunmaktadır.
2024 Sinema Yıllığı Verileri
2024 yılına ait Sinema Yıllığı verileri, festivallerde gösterilen film sayılarıyla dikkat çekmektedir. Uzun metraj filmlerde 413, uzun belgesel filmlerde ise 341 gösterim yapılmıştır. Kısa filmlerde ise 1217 kısa kurmaca ve 633 kısa belgesel gösterilmiştir. Bu veriler, Türk sinemasının gelişimini ve çeşitliliğini gözler önüne sermektedir.
Ödül alan uzun kurmaca film sayısı 211, belgesel film sayısı ise 64 olarak kaydedilmiştir. Ayrıca, 170 kısa belgesel ve 408 kısa kurmaca film ödül almıştır. Bu istatistikler, Türk sinemasının uluslararası alandaki yerini ve başarısını göstermektedir.
Ödül Sıralamaları ve Katılımlar
Sinema Yıllığı, festivallerde en çok hangi ülkelerin katılım sağladığını da ortaya koymaktadır. Fransa, 215 filmle birinci sırada yer alırken, ABD ve İran sırasıyla 176 ve 170 filmle takip etmektedir. Ödül sıralamasında ise İran, 45 ödülle birinci sırada yer alırken, Fransa ve ABD sırasıyla 32 ve 23 ödül almıştır.
Bu veriler, İran’ın daha az filmle daha çok ödül almasının önemli bir gösterge olduğunu ortaya koymaktadır. Sinema Yazarları Derneği (SİYAD), Türkiye’de en çok ödül veren kurum olarak öne çıkmaktadır. Bu durum, Türk sinemasının gelişimi açısından önemli bir başarıdır.
Sinema Etkinlikleri ve Jüri Üyelikleri
Sinema Yıllığı, festivallerin illere göre dağılımını da göstermektedir. 40 ilde sinema etkinliği yapılmış, bu etkinliklerin çoğu İstanbul’da gerçekleşmiştir. İstanbul, 111 etkinlikle en çok etkinlik düzenlenen şehir olurken, Ankara ve İzmir sırasıyla 53 ve 38 etkinlikle takip etmektedir.
Yıllıkta toplamda 1883 jürilik yapılmış, bu jüriliklerin 487’si yönetmenler tarafından gerçekleştirilmiştir. Hayri Çölaşan, yıllığı hazırlarken, “Yöntem olarak dünyada benimsenen, filmin topluma açık bir yerde gösterilmesi kuralını benimseyerek veri tabanını yapmaya başladım” diyerek, çalışmasının temelini açıklamıştır.
Sonuç ve Gelecek Beklentileri
Hayri Çölaşan’ın Sinema Yıllığı, ulusal sinemamızın otopsisini çeken paha biçilmez bir derleme çalışması olarak değerlendirilmektedir. Bu tür çalışmaların daha fazla gündem olması ve kurumsal destekle yoluna devam etmesi beklenmektedir. Sinema ve edebiyat alanındaki bu değerli kaynaklar, Türk kültürünün gelişimine katkı sağlamaktadır.
Umarım bu kıymetli çalışmalar, daha fazla ilgi görür ve Türk sinemasının ve edebiyatının geleceği için önemli bir kaynak olmaya devam eder.
